در مقالات قبل هوش هیجانی را معرفی کردیم و ابعاد و مرزبندی‌های آن را شناختیم. در این مقاله می‌خواهیم به بررسی هوش هیجانی در عرصه سازمان بپردازیم.
نقش هوش هیجانی در مدیریت سازمان
یکی از مهم ترین خصیصه‌های مدیران سازمان برای انطباق با تغییرها و بقا در محیط‌های جدید، هوش هیجانی است.
مدیران برخوردار از هوش هیجانی، رهبران موثری هستند که هدف‌ها را با رضایت‌مندی، تعهد کارکنان و مشتریان و تامین رضایت آن‌ها محقق می‌سازند.
رابطه هوش هیجانی و موفقیت سازمان
هوش هیجانی تعیین می‌کند که شما در کارتان چقدر خوب عمل می‌کنید.
“دانیل گولمن” در مطالعه خود، پا را فراتر گذاشته است و رابطه‌ای مستقیم میان” هوش هیجانی کارکنان”و”موفقیت شرکت” پیدا کرده است :
کارکنان با سطح بالای هوش هیجانی:
- کارها را سر موعد انجام می‌دهند.
- همکاران خود را بهتر درک می‌کنند.
- از انتقادهای مشتری ناراحت نمی‌شوند.
- گزینه مناسب‌تری برای استخدام خواهند بود.
ویژگی‌های کارمندان دارای هوش هیجانی بالا
ویژگی‌های کارمندان با هوش هیجانی بالا عبارتند از :
عاملان تغییر هستند.
افراد با هوش هیجانی بالا، از تغییر هراس ندارند. آن‌ها می‌دانند که تغییر جزء ضروری زندگی است و خود را با آن وفق می‌دهند.
خودآگاه هستند.
آن‌ها می‌دانند در چه کاری خوب هستند و در چه زمینه‌هایی هنوز به یادگیری نیاز دارند .
می‌توانند همدلی کنند.
توانایی درک دیگران، آن‌ها را به مهره‌هایی حیاتی در محیط کار تبدیل می‌کند و با یک توانایی ذاتی در درک این‌که همکاران و مشتریان چه شرایطی را تجربه می‌کنند، می‌توانند بدون حاشیه موقعیت‌های دشوار را پشت سر بگذارند.
کمال‌گرا نیستند.
آن‌ها خود را با شرایط نامطلوب وفق می‌دهند و از اشتباه‌های گذشته درس می‌گیرند.
تعادل دارند.
آن‌ها بطور ذاتی اهمیت تعادل حرفهای در زندگی کاری خود را می‌دانند و این‌که چگونه این تعادل را برقرار کنند.
کنجکاو هستند.
حس ذاتی کنجکاوی باعث می‌شود سپری کردن وقت با آن‌ها بسیار دلپذیر باشد. این کارمندان قضاوت نمی‌کنند؛ آن‌ها گزینه‌های ممکن را کندوکاو می‌کنند. سؤال می‌پرسند و پذیرای راهکارهای تازه هستند.
رئوف هستند.
افراد با هوش هیجانی بالا می‌دانند هر روزی از زندگی، چیزی با خود به همراه دارد که به خاطر آن می‌توان سپاسگزار بود . آن‌ها مانند بسیاری از افراد، نیمه خالی لیوان را نمی‌بینند. این کارمندان نسبت به زندگی خود احساس خوبی دارند و اجازه نمی‌دهند افراد منفی‌باف، این امر را تحت تأثیر قرار دهد.
تاثیرهای هوش هیجانی در رهبری
تمرکز بر هوش هیجانی در رهبری مطلوب سازمان، شامل موارد زیر است:
۱. خودآگاهی
خودآگاهی در رهبری، به معنای شناخت کامل نقاط قوت و ضعف خود است که باعث می‌شود فرد با فروتنی رفتار کند.
برای ارتقای خودآگاهی، اقدام‌های ذیل را انجام دهید:
یادداشت برداری کنید:
- یادداشت‌برداری، در بهبود خودآگاهی کمک می‌کند. روزی چند دقیقه از وقت خود را به نوشتن افکارتان اختصاص دهید؛ این کار می‌‌تواند به شما در ارتقای خودآگاهی کمک کند.
درنگ کنید:
- وقتی عصبانی هستید، یا احساساتتان جریحه‌دار شده است، لحظه‌ای درنگ کنید و با آرامش، علت ناآرامی‌خود را بررسی کنید.
۲. قانون‌مندی برای خود
به گفته دانیل گولمَن، این عنصر از هوش هیجانی، انعطاف‌پذیری و تعهد رهبر به مسوولیت‌پذیری را در بر می‌گیرد.
رهبرانی که برای خود قوانین و الزام‌هایی تعیین و تعریف می‌کنند:
- به ندرت دیگران را مورد حمله لفظی قرار می‌دهند.
- تصمیم‌های عجولانه و هیجانی نمی‌گیرند.
- با کلیشه به دیگران نگاه نمی‌کنند
- بر سر ارزش‌های خود سازش می‌کنند.
برای ارتقای توانایی قانون مندی، اقدام‌های ذیل را انجام دهید:
ارزش‌های خود را بشناسید:
- زمانی را به بررسی اصول اخلاقی خود اختصاص دهید. اگر بدانید کدام ارزش‌ها برای شما کلیدی‌تر هستند، هنگام مواجهه با یک تصمیم اخلاقی، نیازی به دوباره فکر کردن و این دست و آن دست کردن ندارید.
خود را مسؤول بدانید:
- اگر تمایل به سرزنش کردن دیگران دارید، این عادت را کنار بگذارید. با خود تعهد کنید که اشتباه‌های خود را پذیرفته و با عواقب آن‌ها روبه رو شوید.
آرام بودن را تمرین کنید:
- برای حفظ خونسردی خود، نفس عمیق کشیدن را تمرین کنید. سعی کنید تمام حرفهای منفی خود را روی ورقی بنویسید. ابراز این احساس‌ها روی ورق، بهتر از فریاد زدن آن‌ها به همکاران است. این کار به شما کمک می‌کند که خود را برای داشتن رفتاری عادلانه به چالش بکشید!
۳. انگیزه
رهبرانی که به خود انگیزه می‌دهند، به طور مداوم در راستای هدف‌ها فعالیت کرده و برای کیفیت کار خود، استانداردهای بالایی دارند.
برای ارتقای انگیزه، اقدام‌های ذیل را انجام دهید:
- موضع و موقعیت خود را بشناسید: انگیزه خود برای رهبری را تعیین کنید. با استفاده از منابع مختلف، میزان انگیزه خود به رهبری را بیازمایید.
- به دیگران یاری دهید و در پی فعالیت مثبت باشید: رهبران با انگیزه، با وجود هر نوع مشکلی، عموماً خوشبین هستند. پذیرش و به کار گیری این طرز فکر، نیازمند تمرین است.
هر گاه با چالش یا حتی شکست روبرو شدید، سعی کنید یک نکته مثبت درباره آن شرایط بیابید.
تاثیر آموزش مهارت‌های اجتماعی بر افزایش هوش هیجانی
برخورداری از مهارت‌های اجتماعی، یعنی مدیریت صحیح روابط و برخورد خوب با مردم، و توانایی همکاری با دیگران به منظور رسیدن به نتیجه‌های خاص.
آموزش مهارت‌های اجتماعی در سازمان، یکی از راه‌های مهم افزایش هوش هیجانی در کارمندان است.
این آموزش‌ها شامل برنامه‌های زیر است :
- کنترل خشم و عصبانیت
- افزایش همدلی
- تشخیص و به رسمیت شناختن تشابه و تفاوت‌های مردم
- توسعه ادب و صمیمیت
- افزایش کیفیت برقراری ارتباط
- افزایش مهارت حل مسأله و تصمیم‌گیری
